واکسن آنفلوآنزا، از جمله واکسن هایی است که تولید و توزیع آن در انحصار تنها چند کشور معدود مثل آمریکا و فرانسه بوده است و این بار خبر رسیده که ایران نیز به جمع این کشورها پیوسته و موفق به تولید واکسن آنفلوآنزای داخلی شده است؛ ادعایی که سابق بر این نیز بارها مطرح شده بود ولی در مقام عمل تحولی در این باره شاهد نبودیم.
«بازتاب گهر»؛ آرش خداپرست- واکسن آنفلوآنزا از جمله واکسن های مهم و حیاتی است که باید در فصل سرد سال به بیماران و گروه های حساس جامعه تزریق شود تا سلامتی آنها را در قبال تهدیدهای فصلی حفظ کند.
جالب است بدانید هرسال طی دو نوبت، واکسن جدیدی برای آنفلوانزای همان فصل ساخته می‌شود، چرا که ویروس آنفلوآنزا به‌سرعت خود را تغییر می‌دهد و با آنکه اثربخشی واکسن، سال به سال متفاوت است، اما بیشترشان مصونیت متوسط تا زیادی علیه بیماری آنفلوآنزا ایجاد می‌کنند.
سازمان جهانی بهداشت و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها توصیه می‌کنند همهٔ افراد بالای سن ۶ ماهگی، به‌ویژه آنهایی که در خطر بیشتری هستند، واکسینه شوند. مرکز اروپایی کنترل و پیشگیری بیماری نیز واکسیناسیون سالیانه را برای گروه‌های درخطر توصیه نموده‌است.
گروه‌های در خطر، آنهایی هستند که در معرض خطر بالای ابتلا به آنفلوآنزا بوده و شامل سالمندان، کودکان مابین ۶ ماه تا ۵ سال، مبتلایان به برخی بیماری‌ها و کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی می‌شوند.
نظر به اهمیت این واکسن برای سلامتی گروه های حساس جامعه و انحصار تولید آن در بین چند کشور معدود جهان، موضوع تهیه، واردات و تزریق آن برای سایر کشورها همواره با چالش هایی همراه بوده است.
در این بین شرایط برای جمهوری اسلامی ایران که زیر تحریم های ظالمانه آمریکایی قرار دارد، بدتر بوده است؛ واقعیتی که در سال های گذشته نیز مشاهده شد که در چرخه واردات و تزریق این واکسن به کشور اختلالاتی را به وجود آورد.
به دنبال همین مشکلات و با هدف انحصارشکنی در این حوزه، مسئولان بهداشت و درمان کشور و نیز شرکت های دانش بنیان در ایران سال هاست که به دنبال تولید واکسن آنفلوآنزای داخلی برآمدند.
در همین راستا و در تازه ترین خبرها آمده است که ایران به صورت رسمی در تولید واکسن آنفلوآنزا مستقل شده و تولید داخلی این واکسن نیز وارد بازار شده است.
بر اساس جزئیات این خبر که رسانه های رسمی آن را منتشر کرده اند، دکتر حیدر محمدی – مدیرکل اداره دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو از توزیع واکسن آنفلوآنزای ایرانی در داروخانه‌ها خبر داد و گفت: قیمت این واکسن هم در داروخانه‌ها نزدیک ۲۰۰ هزار تومان است.
حیدر محمدی همچنین گفت: اولین واکسن آنفلوآنزای تولید داخلی‌مان با پلتفرم نوترکیب وارد بازار دارویی کشور شد. خدا را شاکریم که ما دومین کشوری هستیم که این واکسن آنفلوآنزا را تولید می‌کند.
وی افزود:این واکسن دومین واکسن آنفلوآنزای نوترکیب در دنیا است و اثربخشی بهتری نسبت به سایر پلتفرم‌ها دارد. امیدواریم که با استقبال مردم این فرآورده جایگزین نوع خارجی شود و از سال دیگر نیاز به واردات واکسن آنفلوآنزا نداشته باشیم.
بنابر اعلام کانال تلگرامی سازمان غذا و دارو، محمدی تاکید کرد: در حال حاضر ۲۰۰ هزار واکسن آنفلوآنزای تولید داخلی، تولید و ارائه شده و قول دادند بیشتر در اختیار قرار دهند. قیمت این واکسن هم در داروخانه‌ها نزدیک ۲۰۰ هزار تومان است.
همانطور که اشاره شد اشاره به این خبر از آن جهت که می تواند ما را در تولید این واکسن استراتژیک خودکفا کرده و از زیر بار تحریم های ظالمانه آمریکا خارج کند، بسیار امیدوار کننده و خوشحال کننده است، اما از آنسو و به واسطه تکرار خبرهای مشابه این خبر در سال های گذشته ابهام آفرین است.
ابهام آفرین از آن جهت که در دهه گذشته و مقاطع مختلف زمانی ما شاهد انتشار خبرهای مشابه این خبر بودیم که البته با واقعیت چندان تطابق نداشتند که یکی از مستندات این مدعا همین انتشار مجدد خبر مشابه در مقطع زمانی کنونی است.
به طور مثال و در سال ۱۳۹۲ در این باره خبری منتشر شد که بر اساس جزئیات آن به نقل از پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت، صابرفر مدیر پروژه تولید واکسن آنفولانزا، گفت: طرح پروژه تولید واکسن آنفلوانزا از سال ۷۸ در انستیتوپاستور کلید خورد و قرار شد در سال ۸۱ با هزینه یک میلیارد تومانی طرح پایلوت این پروژه انجام شود.
وی افزود: به دلیل نبود حمایت‌های کافی، این طرح مسکوت ماند تا اینکه در دولت نهم با کمک وزارت بهداشت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری این طرح با گذر از مطالعات و انجام کارهای آزمایشگاهی هم اکنون به مرحله صنعتی رسیده است.
مدیر پروژه تولید واکسن آنفلوانزا اظهار داشت: هم اکنون تولید واکسن آنفلوانزا به میزان ۱۰۰ هزار دوز در سال آغاز شده است که با ایجاد امکانات جدید و توسعه ظرفیتها می توان آن را به رقم ۴ میلیون دوز در سال ارتقا داد.
صابرفر گفت: روش تولید این واکسن تخم مرغی است که از ۹۰۰ میلیون دوز واکسن که سالانه در دنیا تولید می‌شود ۸۲۰ میلیون دوز به این روش انجام می‌گیرد.
وی افزود: خط تولید واکسن آنفلوانزا در کشور از ۱۰۰ هزار دوز در مرحله دوم به ۴۰۰ هزار دوز در سال و سپس به یک میلیون دوز ارتقا می‌یابد.
وی تصریح کرد: اگر به ظرفیت تولید سالانه ۴ میلیون دوز واکسن در سال برسیم قادر خواهیم بود یکی از معدود کشورهای صادر کننده این واکسن در دنیا قرار بگیریم.
همچنین در سال ۱۳۸۹ در این باره خبری منتشر شد و ناظر بر آن اعلام شد که نماینده سازمان بهداشت جهانی گفت: ۱۲ کشور در سراسر دنیا برای تولید واکسن آنفلوآنزای جهانی انتخاب شده اند که ایران یکی از آنهاست.
به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، ژان فرانسوا سالوزا در جلسه شامگاه سه شنبه در جلسه بررسی ساخت واکسن آنفلوآنزای انسانی در آذربایجان شرقی بر ضرورت مشارکت کشورهای متعدد در تولید واکسن آنفلوآنزای انسانی تاکید کرد.
عضو سازمان بهداشت جهانی با بیان اینکه ۱۲ کشور در سراسر دنیا برای تولید واکسن آنفلوآنزای جهانی انتخاب شده است، اظهار داشت: ایران یکی از معدود کشورهای جهان است که برای این امر انتخاب شده اند و بسیاری از کشورها تخصص تولید واکسن را ندارند.
همچنین در سال ۱۳۹۶ نیز در این باره خبری منتشر شد و ناظر بر آن اعلام شد که حمود شیخ زین‌الدین معاون نوآوری و تجاری‌سازی معاونت علمی فناوری؛ اظهار کرد: تولید واکسن آنفلوآنزا برای اولین بار در ایران به وسیله شرکت دانش بنیان انجام شده که در مراحل آخر تست قرار دارد. وی بیان کرد: واکسن آنفلوآنزای ساخت داخل تأییدیه آزمایشی خود را از وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و همچنین سازمان جهانی بهداشت اخذ کرده است و در آینده‌ای نزدیک تأییدیه تجاری نیز دریافت می کند.
همانطور که مشاهده می شود در مقاطع زمانی مختلف، مسولان ایرانی در بخش های مختلف مدعی ساخت و بومی سازی واکسن آنفلوآنزا شده اند ولی هر بار بنا به دلایلی این خبر در مرحله اجرا و عمل با موفقیت همراه نمی شود.
این بار اما از قرار معلوم شرایط با دیگر وعده و وعیدها فرق دارد و واکسن آنفلوآنزا به بازار عرضه شده است، با این حال به واسطه تجربیات گذشته در باره این خبر نیز ابهام های فراوانی وجود دارد که باید ببینیم در طول زمان چگونه پیش خواهد رفت.
